GCC nedir?
Körfez İşbirliği Konseyi (GCC), Körfez bölgesindeki altı ülke arasında kurulmuş siyasi ve ekonomik bir ittifaktır. Bu ülkeler; Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Umman’dır.
GCC bölge içindeki iş birliği ve bütünlüğü sağlamak ve bu bölgenin etkisini artırmak için 1981 yılında kurulmuş bir ittifaktır. Ekonomi, güvenlik, kültür, turizm ve sosyal kalkınma gibi çeşitli alanlarda iş birliğine önem verir.
GCC’nin asıl hedefleri şunlardır:
- Üye ülkeler arasındaki bağları güçlendirip iş birliğini artırma.
- Ekonomik bütünlüğü ve ortak kalkınmayı teşvik etme.
- Bölge içinde istikrar ve güvenlik sağlama.
- Eğitim ve turizm gibi her ülkeyi ilgilendiren sorunlar üzerine çalışma.
- Bölge içinde yaşayan vatandaşlar arasındaki bağı kuvvetlendirme.
GCC’nin ana merkezi Suudi Arabistan’ın Riyad şehridir ve yetkili makamı, her üye ülkenin devlet başkanı tarafından oluşan yüksek şûradır. GCC ittifakının tanınırlığını artırmak için bir GCC logosu yapılmıştır.
GCC Üye Ülkeleri
GCC, Asya kıtasında bulunan ve Basra Körfezi’yle sınır komşusu olan altı Arap ülkesinden oluşur. Bu altı ülkenin yakınlığı, benzer siyasi yapısı, İslam inancı ve ortak hedefleri sonucunda GCC ittifakı ortaya çıktı.
GCC ülkeleri aşağıdaki gibidir:
Bahreyn GCC ülkelerinin en küçüğüdür ve her biri Bahreyn Adası çevresindeki 50 doğal ada ile 33 yapay adadan oluşan bir ada ülkesidir. Bahreyn Körfez bölgesinde önemli bir finans merkezi işlevi görür ve GCC’deki diğer komşularına göre daha liberaldir.
Suudi Arabistan hem yüz ölçümü hem de nüfus bakımından GCC bölgesinin en büyük ülkesidir. İslamiyet’in doğduğu ülke olduğu ve Mekke ve Medine gibi en kutsal iki yere ev sahipliği yaptığı için büyük öneme sahiptir. Suudi Arabistan bölge siyasetinde de merkezî bir rol oynar.
Kuveyt Basra Körfezi’nin kuzeybatı köşesinde bulunan küçük ama zengin bir ülkedir. Kültürü İslami ve Bedevi geleneklerine kökten bağlıdır. Körfez bölgesinde edebi, sanatsal ve medyatik etkisiyle tanınır.
Umman’ın petrol rezervleri Körfez’deki komşularına kıyasla biraz daha mütevazıdır. Buna karşı, turizm, tarım ve balıkçılık üzerine çeşitlendirilmiş bir ekonomiye sahiptir. Dağlık yolları, çölleri, kıyıları ve geleneklerine olan yüksek bağlılıklarıyla tanınırlar.
Katar kayda değer miktardaki petrol ve doğal gaz rezervleri sayesinde dünyanın en zengin ülkelerinden biri hâline gelmiştir. Özellikle de 2022 yılında FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yaptığında uluslararası anlamda tanınırlık kazanmıştır.
BAE köklü bir turizm bölgesidir ve Körfez ülkeleri arasında en fazla uluslararası turist alan yerdir. BAE her biri kendi monarşisine sahip Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü’l-Hayme, Şârika ve Ümmü’l-Kayveyn adındaki yedi emirlikten oluşur. BAE büyük bir finans merkezidir ve petrol dışındaki ekonomisini de çeşitlendirerek havacılık, gayrimenkul ve teknoloji gibi alanlara yoğun bir yatırım yapmıştır
GCC Vizesi ve Üye Ülkeleri Arasında Seyahat
GCC Grand Tours Vizesi adıyla da bilinen Birleşik GCC Vizesi, şu anda hazırlanma aşamasında olan ve GCC dışından gelen uygun ülke vatandaşlarının tek bir vizeyle altı GCC üye ülkesine de girmesini sağlayacak yeni bir vize sistemidir. Vizenin ilk aşamasının 2025 yılının dördüncü çeyreğinde çıkması ve daha sonra da tamamen kullanıma açılması bekleniyor.
Birleşik vizenin hem turistlere hem de GCC bölgesine birçok fayda sağlaması amaçlanıyor:
- Her biri için ayrı vize çıkarmak yerine tek bir başvuruyla altı GCC ülkesine de erişim sağlama.
- Tek bir kolay online başvuru ve aynı şekilde tek bir başvuru ücretiyle kolaylaştırılmış başvuru süreci.
- Başvurması kolay ve daha hesaplı olacağından turizmde artış.
Birleşik GCC Turist Vizesi, turizm veya aile ve arkadaşları ziyaret gibi sebeplerle kısa süreli ziyaretlerde geçerli olacak. GCC bölgesinde çalışma ya da ikamet etme gibi diğer sebeplerle kullanılamayacak.
Vizenin 30-90 gün boyunca geçerli olması bekleniyor ama bu konuda henüz kesin bir bilgi bulunmuyor. Seyahat planına göre tek ülke vizesi ya da birleşik çok ülke vizesi arasından seçim yapılabilmesi bekleniyor.
Başvuru işlemleri tek bir başvuru platformu üzerinden tamamıyla online olarak halledilebilecek. Onay sonrasında vize, e-posta aracılığıyla elektronik ortamda gönderilecek. Birleşik vizenin nihayet çıktığında Körfez bölgesindeki seyahat deneyimini tamamıyla değiştirmesi umuluyor.
GCC'de Turizm
Turizm GCC bölgesinde son yıllarda büyük bir değişim göstererek ikincil bir sektörden, bölgenin ekonomisine büyük katkıda bulunan önemli bir parçaya dönüştü. Geçmişte sadece petrole bel bağlayan GCC ülkeleri artık ekonomilerini çeşitlendirip turizme önem veriyor. Turizm, GCC ülkeleri arasındaki petrol dışı gayrisafi yurt içi hasılayı artırmada büyük bir rol oynamaya başladı:
- Konaklama, havacılık, ulaşım ve perakende satış sektörlerinde doğrudan ve dolaylı istihdam oluşturma.
- Özellikle de altyapı için (otel, tema parkı, havalimanı gibi) yabancı yatırımlarında artış.
- Artık petrole bağlı olmayan, çeşitlendirilmiş gelir akışı.
GCC bölgesindeki ülkelerin ekonomisi, turizm artışıyla birlikte her yıl milyonlarca turistin ziyaret etmesiyle hızla gelişmekte. Zengin kültür ve mirasın modern aktivitelerle birleşmesi, bu ülkeleri popüler turist noktaları hâle getirdi.
2025 yılında seyahat ve turizm sektörünün yıllık %6,52’lik artışla GCC bölgesinde 8,5 milyar dolarlık değere ulaşması bekleniyor. Eğer bu şekilde artmaya devam ederse sektörün değeri 2030 yılına kadar 11,7 milyar dolara ulaşacak. Günübirlikçi turist sayısının da 2030 yılına kadar iki katına çıkması bekleniyor.
Son yıllarda kapılarını açmış ya da şu anda hazırlıkta olan çok sayıda projeyle birlikte GCC bölgesindeki turizm sektörüne yapılan yatırımlar zirve noktasına ulaştı. Körfez ülkelerindeki önemli projeler arasında şunlar bulunuyor:
2017 yılında duyurulan NEOM, şu anda Suudi Arabistan’da geliştirilmekte olan fütüristik bir şehirdir. NEOM’un 2030 yılında tamamlanması ve 8,8 milyar dolara mal olması bekleniyor.
The Walt Disney Company tarafından Mayıs 2025’te duyurulmuş olan Disneyland, Orta Doğu’nun ilk Disney tema parkı olacak. Buraya pek çok yeni turistin gelmesi bekleniyor.
Şu anda geliştirme aşamasındaki Simaisma Projesi, 7 km’lik bir sahil şeridinde olup 16 turizm alanı, birçok resort, bir yat limanı, bir golf sahası ve açık alan havalandırması içerecek.
Dünya Kupası ülkeye büyük bir turist akımı sağlamakla kalmadı, stadyum ve altyapının tamamı daha sonra eğlence ve kültür alanlarına çevrildi.
2021-2022 yılları arasında gerçekleşen Expo 2020 tüm dünyadan 24 milyon ziyaretçiye ev sahipliği yaptı.
GCC Ülkelerinin Kültürleri ve İnsanları Nasıldır?
Her ülke birbirinden farklı olsa da GCC’nin altı ülkesi pek çok ortak değer ve geleneklere sahiptir. Bu ortak değer ve geleneklerin birçoğu, altı ülkede de baskın din olan İslamiyet ile şekillenmiştir. İslami görüşler kanunları, günlük rutinleri, kıyafet yönetmeliklerini ve toplumsal kalıpları etkiler. Bölge eskiye göre modernleşmiş olsa da geleneksel değerler hâlen büyük önem taşımaktadır.
GCC ülkelerinde dikkat etmeniz gereken toplumsal değer ve uygulamalar şunlardır:
- Kıyafet
- Dinî uygulamalar
- Sosyal yapı
- Dil
Arap kültüründe iffet kavramı önemlidir. Bu sebeple yerel kültür ve kıyafetlere saygı duymak gerekir. GCC ülkelerinde geleneksel kıyafetler sıklıkla giyilir. Çoğu kadın abaya ve başörtüsü giyerken bazıları nikap ve burkayı tercih eder. Pek çok erkek ise kandura ve puşa giyer.
Altı ülkenin de vatandaşları ağırlıklı olarak Müslüman olduğu için yerel halk günde beş kere namaz kılar, camilere gider ve Ramazan’da oruç tutar. Cuma kutsal gün olarak görüldüğü için bugüne özel namaz kılınır. Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı gibi bayramlar tüm ülkede kutlanır.
Aile bu ülke toplumlarının merkezindedir. Sülalenin birlikte yaşadığı sıkça görülür. Büyüklere saygıya ve kişinin kendi topluluğuna sadakatine dikkat çekilir.
Yerel halkın çoğu, özellikle de turistlerin ve işletmelerin bol olduğu şehirlerde hem Arapça hem de İngilizce konuşur.
GCC Ülkelerinde Yemekler ve Hava Durumu Nasıldır
GCC bölgesinin zengin, lezzetli mutfağı Arap, Bedevi, Hint, Pers ve Orta Afrika mutfağına dayanır. Ülkeye, yemek çeşidine ve geleneklere göre her ülkede farklı bir lezzet deneyimi yaşayabilirsiniz. Bazı yemekler elbette her ülkede ortak olsa da bunların farklı varyasyonlarını görmek mümkündür. Bölgedeki en popüler yemekler şunlar:
- Kabsa / Machboos: Kuzu veya tavuk, safran, domates ve baharatlarla yapılan güzel kokulu bir pirinç yemeği.
- Harees: Yavaş yavaş pişen ve genelde Ramazan’da yenilen buğday ve et lapası.
- Jareesh: Et veya tavuk ve yoğurtla pişirilen ezilmiş buğday yemeği.
- Luqaimat/Lokma: Derin yağda kızartılmış, üzerinde hurma şurubu ya da bal gezdirilmiş hamur topları.
- Majboos: Kuveyt ve Katar’da sıklıkla yenilen etli, baharatlı pirinç
- Izgara et: Kuzu kebabı, tavuk tikka ve karışık ızgara tabaklarını her yerde bulabilirsiniz.
GCC ülkeleri çöl iklimine sahiptir. Özellikle de sıcaklığın 40 dereceyi bulabildiği iç kısımlarda yaz oldukça zorlu geçer. Kış aylarında yağmur yağabilse de yağış miktarı pek fazla değildir.
GCC Ülkelerinde Güvenlik ve Kalabalık Durumu
GCC bölgesi hem burada yaşayanlar hem de turistler için dünyanın en güvenli bölgelerinden kabul edilir. Modern altyapısı, katı kanunları ve güvenliğe verdikleri önemle üye ülkelerin suç oranı düşük, kamu güvenliği yüksektir.
Bahreyn modern ve liberal bir ülke olsa da muhafazakâr toplumsal düzene devam edilir. Genel anlamda güvenli kabul edilen bu ülkede her yerde polis görmek mümkündür.
Kuveyt genel anlamda güvenli kabul edilen bir ülkedir. Yabancılara karşı suç oranı çok düşüktür. Ne var ki çöle veya arazilere gitmek isteyen turistler uyarılır çünkü buraların mayın tehlikelisi vardır.
Suudi Arabistan turizm ile gitgide açılan bir ülkedir ve çok da güvenlidir. Kadınlar tek başlarına seyahat edebilir ama kıyafetlerine ve geleneklere uymaları önerilir. Mekke ve Medine gibi kutsal topraklar özellikle de Hac ve Umre döneminde sıkı bir şekilde denetlenir.
Umman halkı son derece cana yakın ve sıcaktır. Umman oldukça sert kanunlara sahip olduğu için suç oranı çok düşüktür ve turistler için güvenli kabul edilir.
Katar sakin ve güvenli bir ülkedir. Özellikle Doha’da çok sayıda polis bulunur. Büyük küresel etkinliklere ev sahipliği yaptığından yüksek profilli toplanmalarda güvenlik daha da arar.
BAE’nin özellikle de Dubai ve Abu Dabi gibi popüler şehirleri dünyanın en güvenli yerlerindendir. Acil servis hizmeti ve turist desteği çok gelişmiş olan bu ülkede suç oranları oldukça düşüktür.
GCC ülkelerindeki kalabalık durumu; mevsim, etkinlikler ve dinî göreneklere göre değişkenlik gösterir. Kasımdan mart ayına kadar havalar daha serin olduğu için turistler bu zamanları tercih eder. Turist bölgeleri, oteller ve alışveriş merkezleri, Dubai, Doha ve Riyad gibi popüler turist noktalarında fazlaca kalabalık olabilir.
Dinî sezonlar ve kutlamalar da kalabalık seviyesine etki edebilir. Örneğin Hac döneminde Mekke ve Medine’de büyük bir kalabalık görebilirsiniz. Ramazan ayı ve Ramazan Bayramı’nda, özellikle de geleneksel pazarlar ve ailelere uygun yerler gün batımından sonra oldukça kalabalıklaşır. Ayrıca Bahreyn, Suudi Arabistan ve Abu Dabi’de gerçekleşen Grand Prix ya da Doha Kültür Festivali gibi büyük etkinlikler de insan seline yol açar.
GCC Ülkelerine Gitmek için En İyi Zaman Hangisidr?
GCC’ye gitmek için en iyi zamanı belirleyen birçok faktör vardır.
Bahreyn’e gitmek için önerilen zaman, havanın daha serin olduğu kasım ve mart arasıdır. Yaz aylarında hava 40 dereceye kadar çıkabilir. Bahreyn Grand Prix için sporseverler mart veya nisan ayını tercih edebilirler ama bu zamanlarda ülke daha kalabalık, otel fiyatları da daha yüksek olur.
Havalar daha serin olacağından ilkbahar ve sonbahar mevsimleri önerilir. Ancak Suudi Arabistan’a giderken her yıl milyonlarca insanın Mekke’ye gittiği Hac dönemini de unutmamak gerekir. Hac, zilhicce ayının sekizinci gününde, Ramazan’ın bitiminden yaklaşık 70 gün sonra başlar. Hac öncesindeki haftalarda Suudi Arabistan’ın çok daha kalabalık olacağını unutmayın.
Kuveyt Şehri 53,2 derecelere kadar çıkabilen hava sıcaklığıyla dünyanın en sıcak şehri olarak kabul edilir. Yaz aylarında dışarıda vakit geçirmek neredeyse imkânsızdır. Bu yüzden ekim ile nisan ayları arasında gitmeniz tavsiye edilir.
Sıcak yaz ayları haricinde Umman’da hep popüler bir aktivite bulunur. Umman’ın sanat ve kültürünün kutlandığı bir ay süren Muskat Festivali ocak ayında gerçekleşir. Bu festival turistler için çok keyifli bir deneyim olsa da Muskat’ın çok daha kalabalık olacağı anlamına da gelir.
Katar’ın havası 20 ile 45 derece arasında değişir. En popüler zamanları ekim-kasım ve şubat-mart aylarıdır. Yaz aylarında sıcaklık sebebiyle açık alan aktivitelerine katılmak zordur.
BAE’de yaz ayları fazlasıyla sıcak geçer ve sezon dışı olarak kabul edilir. Dolayısıyla fiyatlar daha ucuz ve ülke de genel olarak daha sakin olur. Gitmek için en iyi vakit ise havanın daha kabul edilebilir olduğu eylül ile nisan ayları arasıdır.
GCC'de Yapılacak Şeyler ve Gidilecek Yerler
GCC ülkeleri, turistlere kültürel miras, modern aktiviteler, çöl maceraları, lüks deneyimler ve doğa harikalarının mükemmel bir karışımını sunar. Burada herkes için mutlaka bir şey bulunur. Bölgede yapmanızı önerdiğimiz şeyler şunlardır:
Birinci sınıf alışveriş merkezleri ve pazar yerlerinde alışveriş
Pek çok turistin GCC’de yapabileceği en iyi şeylerden biri alışveriştir ve zaten bu ülkeler çoğu zaman bu özelliğiyle tanınır. Lüks ürünler, moda, altın ve mücevherat, baharat ve Arap parfümleri gibi ürünler alışveriş merkezlerinde sizi bekler. En popüler alışveriş merkezleri şunlardır:
- Dubai Mall, Mall of the Emirates ve Global Village (Dubai, BAE)
- Villaggio Mall ve Souq Waqif (Doha, Katar)
- The Avenues (Kuwait City, Kuveyt)
- City Centre Bahrain ve Gold City (Manama, Bahreyn)
- Red Sea Mall (Cidde, Suudi Arabistan)
- Muttrah Souq (Maskat, Umman)
Çölde macera
Dubai, Abu Dabi ve Riyad; çöl safarisi, kum sörfü, deve gezileri ve Bedevi tarzı akşam yemekleriyle çok popüler çöl etkinliklerine sahiptir. Umman’ın Wahiba Sands’i ise çöl kampı ve yıldız izleme etkinlikleriyle daha sakin ve manzaralı bir alternatif sunar.
Kültür ve miras deneyimleri
Bölgede pek çok UNESCO Dünya Mirası Sit Alanı bulunur:
- Tarihi Cidde, Mekke Kapısı (Suudi Arabistan)
- Medain Salih (Suudi Arabistan)
- Bahla Kalesi (Umman)
- Faya Paleo Manzarası (BAE)
- İncicilik Yolu (Bahreyn)
- Zübare (Katar)
Plaj ve su aktiviteleri
Basra Körfezi; yüzme, dalma, jet ski ve şnorkelle yüzme gibi aktiviteler için nefes kesici kumsallara sahiptir. Popüler plajlar arasında Dubai, Füceyre, Salalah ve Katar’ın Muz Adası bulunur.
Modern eğlenceler ve aile aktiviteleri
Her yaştan kişinin eğlenebileceği pek çok modern aktivite bulunmaktadır:
- Tema parkları: Popüler tema parkları arasında Ferrari World (Abu Dabi), IMG Worlds of Adventure (Dubai), KidZania (Kuveyt) ve Warner Bros. World (Abu Dabi) bulunur.
- Seyir terasları: GCC, Dubai’deki Burc Halife ve The View Palm Cumeyra gibi dünyanın en popüler seyir teraslarından bazılarına ev sahipliği yapar.
GCC Ülkelerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
GCC bölgesini gezerken sorunsuz, güvenli bir seyahat için bazı kurallara uymanız gerekecektir:
- Geleneklere saygı gösterin
- Kendinizi güneşten koruyun
- Namaz vakitlerini unutmayın
- Kimlik taşıyın
- Ramazan ayında hareketlerinize dikkat edin
Özellikle de dinî yerler, muhafazakâr alanlar ve Ramazan gibi dinî dönemlerde kıyafetlerinize dikkat edin. Kadınların omuz ve ayak bileklerini kapamaları önerilir. Erkeklerin kolsuz tişört giymemeleri gerekir. Ayrıca ulu orta sevgi gösterme de genelde hoş görülmez.
Güneş ışınları fazlasıyla güçlü, nem oranı ise aynı şekilde oldukça yüksektir. Bilhassa sıcak aylarda yanınızda her an su taşımanız ve güneş yağı, şapka, güneş gözlüğü bulundurmanız önerilir. Kasım ve mart ayı arasında giderseniz sıcaklık bakımından biraz daha rahat edebilirsiniz. Yazın gün ortasında dışarıda fazla bulunmamaya özen gösterin.
Pek çok işletme namaz vakti sırasında (günde beş kere) kapalı olabilir. Planınızı buna göre yapın.
Dışarı çıktığınızda pasaport ya da kabul edilen başka bir fotoğraflı kimlik kartını yanınızda bulundurun. Bu, Bahreyn gibi bazı ülkelerde kanunca zorunludur. Fotoğraflı bir kimlik kartı göstermeniz istenir de gösteremezseniz para cezası alabilirsiniz.
Gündüz vakti herkese açık ortamlarda yeme, içme ve sigara kullanma gibi eylemlerden kaçının.
SSS
GCC’yi oluşturan Körfez ülkeleri Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Kuveyt, Katar, Bahreyn ve Umman’dır.
Vize gereksinimleri ülke ve uyruğa göre değişkenlik gösterebilir. Pek çok GCC ülkesi, bazı ülkeler için e-vize ya da kapıda vize hizmeti sunar. Birleşik GCC Vizesi çıktığı zaman, tek bir vizeyle tüm GCC ülkeleri gezilebileceğinden uygun ülkeler için harika bir seçenek olacak.
Birleşik Turist Vizesi “GCC Grand Tours Vizesi” pilot aşamasının 2025 yılının sonunda çıkması bekleniyor. Yani uygun ülkelerin vatandaşları çok kısa bir süre sonra vizeye başvurabilecek. Ancak bu vize sisteminin ne zaman tam olarak çıkacağı henüz bilinmiyor. En güncel bilgilere ulaşmak için son GCC vize haberlerini takip etmeyi unutmayın.
Her ülkenin kendi para birimi vardır. Örneğin BAE, BAE dirhemi (AED) kullanırken Suudi Arabistan, Suudi riyali, Umman ise Umman riyali kullanır. GCC ülkelerinin tamamında kolayca döviz büroları ve ATM’ler bulabilirsiniz.